Θεόδωρος Τρύφων & Σια
Γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας το 1893 σε οικογένεια με άλλα πέντε παιδιά. Ξεκίνησε την επιχειρηματική του δραστηριότητα πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, λειτουργώντας με τον φίλο του Γεώργιο Καραβοτσακισμένο υφασματοπωλείο στη Σμύρνη. Η επιχείρησή τους ήταν πολύ επικερδής. Με την κατάρρευση του μετώπου της Μικράς Ασίας το 1922 πέρασε στη Μυτιλήνη όπου μετά από λίγο καιρό κατέφυγε και ο συνέταιρος του Γ. Καραβοτσακισμένος ο οποίος αμέσως με την άφιξή του, του αποκάλυψε μέσα από τα εσώρουχά του τριάντα (30) χρυσές λίρες που ήταν το αντίτιμο της αναγκαστικής κι εσπευσμένης εκποίησης του μαγαζιού της Σμύρνης. Οι δύο φίλοι αποφάσισαν χωρίς δεύτερες σκέψεις να διαθέσουν το διασωθέν κεφάλαιο για να ικανοποιήσουν συμμέτρως τους εν Μυτιλήνη πιστωτές τους του μαγαζιού της Σμύρνης,πράγμα που το έκαναν.
Λόγω των συνθηκών των ημερών εκείνων υπήρχε μεγάλο ρεύμα μετανάστευσης στην Αμερική όπου ήδη ήταν δύο από τα αδέλφια του και μια αδελφή του, όμως εκείνος πριν κάνει το βήμα στην Αμερική προτίμησε με τον φίλο του να δοκιμάσουν την τύχη τους στη Μυτιλήνη. Πήραν “κεσίμια” και η χρονιά απέδωσε πολύ, έτσι που η παραγωγή βοήθησε πολύ τους δύο φίλους να ορθοποδήσουν. Συνεταιρίστηκαν, πήραν και λογιστή τον Άγγελο Σαλατέλλη που είχε σπουδάσει εμπορικά στην Πόλη και επιδόθηκαν στην αρχή στις αγορές της Θεσσαλίας (Βόλου, Καρδίτσας, Λάρισας, Τρικάλων) αλλά και στη Μακεδονία (Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Σέρρες).
Από το 1923 που ιδρύθηκε η εταιρία “Θ. Τρύφων και Σία” και μέχρι το 1930 η εταιρία αναπτύσσεται συνεχώς και ανοίγεται και στις αγορές του εξωτερικού ιδιαίτερα στην Αμερική. Εξάγει στην αρχή σιδηροβάρελα των 200 οκάδων και ακολούθως σε λιθογραφημένα κουτιά με τα σήματα “Brillant” για οξύτητα 1 βαθμού και “Πελαργός”για οξύτητα 3 βαθμών .Η εταιρία επικεντρώθηκε στην εκμετάλλευση των λαδιών του βορείου τμήματος του νησιού, στο Μόλυβο (λόγω της έλλειψης ισχυρού ανταγωνισμού ) όπου γινόταν η συγκέντρωση, η επεξεργασία και οι φορτώσεις προς τα καταναλωτικά κέντρα. Στο Μόλυβο επίσης οργανώθηκε και λειτουργούσε σαπωνοποιείο που παρήγαγε σαπούνια ελαιολάδου ή πυρηνελαίου άσπρα και πράσινα με σήμα τον «Πελαργό». Τολμηρός καθώς ήταν αποφάσισε την αγορά του ελαιοτριβείου του Αριστομένη Γρηγορίου και τη μετατροπή του σε “ραφινερί” (raffinerie).
Παράλληλα με το εμπορικό του ενδιαφέρον, τον κέρδισε η πολιτική και το 1935 έβαλε υποψηφιότητα με το κόμμα των Φιλελευθέρων και υποστηριχθείς με φανατισμό από τους πρόσφυγες κατέλαβε την πρώτη από τις πέντε έδρες που κέρδισε το κόμμα του στο νομό της Λέσβου. Με την διάλυση όμως της Βουλής από τον Μεταξά, ο Θ .Τρύφων επέστρεψε στο γραφείο του στα λάδια χωρίς ωστόσο να σταματήσει να δραστηριοποιείται στα συνδικαλιστικά όργανα όπου για πολλά χρόνια υπηρέτησε τον κλάδο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Λέσβου ως Αντιπρόεδρος ….
Στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής όταν η Γερμανοί δήμευσαν όλο το κεφάλαιο σε λάδι της εταιρίας “Θ. Τρύφων και Σια”, ο Θ. Τρύφων σταματάει την εμπορική της δραστηριότητα και την μετατρέπει σε αγροτική. Νοικιάζοντας κτήματα στην Καλλονή και απασχολώντας όλο το προσωπικό της εταιρίας καλλιεργούν χωράφια με όσπρια, σιτάρι και άλλα γεωργικά προϊόντα. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα της επιβίωσης των οικογενειών τους αλλά και πολλών άλλων οικογενειών στην περίοδο της Κατοχής. Το 1945 όταν έφυγαν οι Γερμανοί, η εταιρία ξανάρχισε να λειτουργεί ως οίκος εμπορίας λαδιού.
Μεγαλώνοντας οι δυο γιοί του Λευτέρης και Στέλιος φεύγουν για σπουδές στην Αμερική και επιστρέφοντας μπαίνουν και αυτοί στην εταιρία Το ίδιο και ο γιος του συνεταίρου του Παναγιώτης Καραβοτσακισμένος (Καστρίνης). Συνεχίζουν με τον πιο εκσυγχρονισμένο πια τρόπο το εμπόριο, κυρίως στο εξωτερικό, αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα που παρουσιάζεται είτε από το υπουργείο Γεωργίας της Ελλάδας, είτε από τη ζήτηση των μεγάλων αγορών της Αμερικής και της Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία ). Συνεχίστηκε αυτή η επιτυχημένη πορεία της μέχρι που οι συνθήκες στο εμπόριο του λαδιού άρχισαν να παρουσιάζουν στην Ελλάδα περιορισμό και αστάθεια πράγμα που οδήγησε τη νεότερη γενιά δηλαδή τον Λευτέρη και Στέλιο Τρύφωνα καθώς και τον Παναγιώτη Καραβοτσακισμένο να αναζητήσουν νέο χώρο στο διεθνές και εσωτερικό εμπόριο ..
Ο Θ. Τρύφων έχει αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμα του στο χώρο του εμπορίου του ελαιολάδου όχι μόνο ως έμπορος για την εξυπνάδα του, την εργατικότητά του, το ανήσυχο και ανοιχτό πνεύμα του, αλλά και για την προσωπικότητα του ως κοινωνικό μέλος της κοινωνίας της Λέσβου Διαπνεόταν από πνεύμα αλληλεγγύης, ήταν φιλοπρόοδος, συνεργατικός, φιλάνθρωπος και συνέβαλε στο να μαθητεύσουν δίπλα του νέοι , να αναπτύξουν τα ταλέντα τους στο εμπόριο και να στήσουν τους δικούς τους οίκους εμπορίας λαδιού. Να γίνουν δυναμικοί συνεργάτες .του. Τον θυμούνται ως έναν «άρχοντα» της αγοράς που ακόμα και μέσα στο γραφείο της εταιρίας λαδιού εκείνος εργαζόταν πολλές φορές ντυμένος με παπιγιόν δίνοντας έτσι στο περιβάλλον της εταιρίας την ατμόσφαιρα υψηλού πολιτισμού που ο ίδιος είχε βιώσει εργαζόμενος στην πολυπολιτισμική και φωτοδότρα τότε Σμύρνη.
Σήμερα το όνομα της εταιρίας “Θ. Τρύφων και Σία” παραμένει ως ένα από τα πιο μεγάλα εμπορικά ονόματα της εποχής όταν τα Λαδάδικα ήταν στην ακμή της εμπορίας του λαδιού, έστω και αν η παρουσία αυτής της δραστηριότητας στη Λαδόσκαλα έχει πια εκλείψει. . …
Ονομασία προϊόντων: “Brillant”, και «Πελαργός».
Το βιογραφικό βασίστηκε σε πληροφορίες και συνεντεύξεις του γιού του Στέλλιου Τρύφωνα , του ελαιομεσίτη Στρατή Κότερου, του Γιάννη Τζωάννου απόγονου ελαιομεσίτη και του Γιώργου Παπαρίσβα, απογόνου εμπόρου της αγοράς.
English
Thodoros Tryphon was born in Ayvalik in Asia Minor in 1893 as a member of a big family, having five children. He started his business activities before the First World War, running with his friend George Karavotsakismenos a fabrics shop in Izmir. Their firm was exceptionally profitable. As the Greek army front in Asia Minor collapsed in 1922, Tryphon fled to Mytilene as a refugee. Al little later, his partner came to Mytilene as well and revealed to Tryphon an important “detail”: he was carrying thirty sovereigns in his underclothes. He got that money by selling in a hurry their shop in Izmir. The two friends, without second thoughts, decided to compensate, paying as much as they could, the creditors regarding their shop in Izmir.
Due to the prevailing social and political conditions of that time, there was a tendency for immigration to America, where two of his brothers has already settled; however, he himself before making a step to America, decided with his friend to try their luck in Mytilene. They started off, making special contracts with the olive farmers known as “kessimia”. They were collecting the olives for the olive farmers, sharing the product with them. They were lucky because that year was very fruitful and this coincidence helped the two friends to stand on their feet. They established a firm and appointed an accountant, Angelo Salatellis, who had studied accountancy in Istanbul. They started trading olive oil, beginning with the markets of Thessaly (Volos, Karditsa, Larissa and Trikala), but later on they extended their business the markets of Macedonia (Salonica, Kavala, Alexandroupolis, Serres).
In the year 1923, Tryphon established a firm dealing with olive oil under the trade name “Th. Tryphon and Associates”. This company continued to grow successfully until 1930. The firm opened new markets abroad especially in the U.S.A. At the beginning the olive oil was exported in metal barrels with a capacity of 270kgr of product but later they started exporting tins of oil with firm’s name under two different trademarks: “Brilliant” for olive oil with acidity grade one, and “Pelargos” with acidity three. The company focused its activities in the northern part of Lesbos (Molyvos area). The main advantage was lack of competition and availability of the product (olives). Based in Molyvos they were performing the gathering the product, the processing of olives and the loading on to ships to send the product to consumers. In Molyvos, they had also organized a soap factory, producing soap based on olive oil or seed oil from the stones of the olives; their product was colored green or white with the trademark “Pelargos”. Being a daring person, he decide to buy from Aristomenis Grigoriou his olive press, adding a new section to his factory for oil refinement (raffinerie).
Tryphon, in addition to his business interests, he dealt with policy: In 1935 he was a candidate MP with the Liberal Party. The refugees from Asia Minor strongly supported Tryphon and managed to get the first seat out of the five seats in the constituency of Lesbos, all seats won by the Liberals. In 1936, the dictator J. Metaxas, dissolved the parliament so Tryphon came back to his duties in his office, although he continued to be an active member of the society. He served for many years as a deputy chairman in the branch in Lesvos of the Chamber of Commerce.
During the German occupation of Greece, the Germans confiscated all the oil stock of the company “Th. Tryphon and Associates”. At this time, Tryphon stopped his commercial activities and embarked upon agricultural production. He was renting land in Kalloni and by employing the staff of his company, Tryphon was cultivating beans and other legumes, wheat as well as other agricultural products. This practice enabled the survival of his family but also of many other families during the occupation period. In 1945, when the Germans left, the company started again business as an olive oil commercial house.
Meanwhile the two sons of Tryphon, Lefteris and Stellios became older and went to America for university studies. When they came back to Lesbos, they joined their father’s company. The son of his partner Panagiotis Karavotsakismenos (Kastrinis) followed a similar career. They continued to modernize their commercial practices, mainly abroad, by grasping every commercial opportunity related either to policy measures by the Greek Ministry of Agriculture or to the demand by the “great” markets of America and Europe (Italy, Spain). The success story in the olive oil business continued until trading conditions of oil in Greece changed: measures limiting oil trading introduced as well as instability in the markets. Lefteris and Stellios Tryphon as well as Panagiotis Karavotsakismenos decided to look for new business opportunities in Greece as well as abroad.
Thodoros Tryphon has left his lasting footprint in the olive oil trade being a clever person, hardworking and open-minded. In addition, he had an outstanding personality and was an active member of society in Lesbos. He was known for his solidarity, progressiveness and was a philanthropist and a cooperative person. Tryphon helped many young people to get experience working with him, to expand their talents and finally establish their own business trading in oil and became vital collaborators. Many people remember his figure as “the Lord of the oil market”. Tryphon was working long hours in his premises, usually wearing a bow tie giving to his business environment an “ambiance” of nobility and culture that himself had been breathing in the multicultural and intellectual society, the city of Izmir was at that time.
Today, the brand name “Th. Tryphon and Associates” still remains as one of the most significant commercial trade names referring to the era that Ladadika were at their high peak of oil trading, an activity that does not exist anymore.
Names of company’s products: “Brilliant” and “Pelargos”
The biography of Thodoros Tryphon was based on information and interviews of his son Stellios Tryphon, the olive oil agent Stratis Koteros, John Tzoannos son of olive oil agent and George Paparisvas, son of a merchant in Mytilene.
