Ιωάννης & Νικόλαος Σκουρκέας
Ο παππούς μου, Νικόλαος Σκουρκέας, γεννήθηκε το 1876 στο Νεοχώριο του δήμου Πλάτσας, στη Μάνη. Απεβίωσε το 1954. Μετά την γέννησή του οι γονείς του, Δημήτριος και Κυριακή, μετανάστευσαν στην Σμύρνη. Εκεί γεννήθηκαν τα αδέλφια του: Ιωάννης, Δανάη, Σοφία, Μαρία, Στέλλα. Η Μαρία και η Στέλλα μετανάστευσαν στην Αμερική, η Δανάη απεβίωσε μετά από ένα τοκετό. Η Σοφία παντρεύτηκε τον Μιλτιάδη Χαδουμέλη στη Μυτιλήνη.
Η σύζυγός του Νικολάου, Στέλλα Αρναούτογλου, καταγόταν από την Σμύρνη, ενώ η αδελφή της Αναστασία, δασκάλα, είχε διοριστεί στο Καστελόριζο, όπου απεβίωσε μετά την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων, στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Ο παππούς Νίκος είχε τελειώσει το σχολαρχείο, ήταν όμως πολυμαθέστατος.
Αρχικά εργάσθηκε σε μια Γερμανική εμπορική εταιρεία, όπου έμαθε άριστα γερμανικά. Εκτός από τα γερμανικά μίλαγε απταίστως γαλλικά, ιταλικά και φυσικά την τουρκική γλώσσα, καθώς και την αραβική γραφή της.
Στη συνέχεια δραστηριοποιήθηκε ως έμπορος συνεργαζόμενος με τον Γάλλο Girault. Οι Girault ήταν μεγάλη οικογένεια Λεβαντίνων της Σμύρνης με δεσπόζουσα θέση στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης. Την ημέρα της εισόδου των Τούρκων στη Σμύρνη, το 1922, ο Girault έσωσε τον παππού Νίκο και τον θείο Γιάννη κοιμίζοντάς τους στο Γαλλικό Προξενείο, ενώ την επομένη φρόντισε ο ίδιος για την επιβίβασή τους σε καΐκι με προορισμό τη Λέσβο όπου βρισκόταν η υπόλοιπη οικογένειά του, η οποία παραθέριζε στο ξενοδοχείο Σάρλιτζα, στη Θερμή.
Από την παιδική μου ηλικία θυμάμαι ότι ο Νικόλαος Σκουρκέας ήταν άνθρωπος γενναιόδωρος και πολύ κοινωνικός. Ο γιος του και πατέρας μου, Ιωάννης Σκουρκέας ένοιωθε για αυτόν μεγάλο σεβασμό, εκτίμηση και ευγνωμοσύνη. Εδώ θα ήθελα να διευκρινίσω ότι ο πατέρας μου Ιωάννης, όπως και ο αδελφός του Δημήτρης, έφεδρος ανθυπολοχαγός που σκοτώθηκε στη μάχη της Κρήτης, ήταν παιδιά της Δανάης, αδελφής του Νικόλαου, ο οποίος τα μεγάλωσε μαζί με τον δικό του γιό, τον Τάσο και τα υιοθέτησε. Ό θάνατος του Δημήτρη, στην Κρήτη, του είχε στοιχίσει πολύ όπως και στην γιαγιά Στέλλα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο παππούς Νίκος τα πέρασε στο σπίτι μας με την φροντίδα των γονιών μου.
Η εταιρεία “ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΚΟΥΡΚΕΑΣ” ιδρύθηκε το 1922, αμέσως μετά την άφιξη του παππού Νίκου από την Σμύρνη στη Μυτιλήνη. Επιβίωσε στα χρόνια της Κατοχής, ενώ διατηρούσε Ελαιοτριβείο στη Γέρα και γραφείο στον Πειραιά. Μετά από άστοχες ενέργειες εταίρων την περίοδο 1947-1948 η επιχείρηση υπέστη μεγάλη ζημιά. Το 1950 ο πατέρας μου απολύθηκε από τον στρατό, όπου από το 1946 είχε υπηρετήσει για δεύτερη φορά, ως έφεδρος αξιωματικός. Προσπάθησε να ανασυγκροτήσει την εταιρεία με τον Ευάγγελο Γκιγκιλίνη υπό την επωνυμία «Ιωάννης Ν. Σκουρκέας-Ευάγγελος Γκιγκιλίνης» αλλά δεν τα κατάφερε. Η ζημιά ήταν πολύ μεγάλη με αποτέλεσμα προς το τέλος της δεκαετίας του ’60 η επιχείρηση να κλείσει οριστικά. Κατάφερε όμως με τη στήριξη που του παρείχε η κτηματική περιουσία της μητέρας μου, Εριέττας Σκουρκέα το γένος Χατζηγιαννάκη, να αποπληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των υποχρεώσεων που είχαν δημιουργηθεί λόγω της κακής διαχείρισης κατά την περίοδο της απουσίας του στον στρατό.
Δημήτρης Ι. Σκουρκέας
English
My grandfather Nikolaos Skourkeas was born in Neochorio of the Platsas Municipality, in Mani, Greece in 1876. He passed away in 1954. After his birth, his parents Demetrios and Kyriaki emigrated to Smyrna. There, his mother gave birth to his siblings: Ioannis, Danai, Sofia, Maria and Stella. Maria and Stella emigrated to America and Danai died after giving birth. Sofia married Miltiades Chadoumelis in Mytilene. Nikolaos’s wife, Stella Arnaoutoglou, came from Smyrna, while her sister Anastasia, a teacher, had been appointed to Kastellorizo, where she died after the liberation of the Dodecanese, at the beginning of the 1950s. Grandfather Nikos had finished junior high school, but he was widely learned.
He first worked in a German trading company, where he learned excellent German. Besides German, he also spoke fluent French, Italian and naturally the Turkish language, whose arabic writing he knew.
Then he became active as a merchant, working with a Frenchman Girault. The Girault were a large Levantine family from Smyrna, with a dominant position in the economic and social life of the city. On the day the Turks entered Smyrna, in 1922, the Girault rescued Grandfather Nikos and Uncle Giannis by arranging for them to sleep in the French Consulate, while the next day he himself arranged for them to board a boat bound for Lesvos Island, where the rest of his family was on holiday at the Sarlitza Hotel, in Thermi.
From my childhood, I remember that Nikolaos Skourkeas was a generous and very social man. His son, who was my father, Ioannis Skourkeas felt great respect, appreciation and gratitude for him. Here, I would like to clarify that my father Ioannis, as well as his brother Dimitris, a reserve lieutenant who was killed in the battle of Crete, were children of Danai, a sister of Nikolaos, who raised them together with his own son, Tassos, and adopted them. The death of Dimitris, in Crete, had cost him a lot, just as it did to Grandmother Stella. Grandfather Nikos spent the last years of his life at our house, under the care of my parents.
The NIKOLAOS SKOURKEAS company was founded in 1922, immediately after the arrival of Grandfather Nikos from Smyrna to Mytilene. He survived the years of the Occupation, while running an olive mill in Gera and an office in Piraeus. After wrong actions taken by partners during the period 1947-1948, the business was badly damaged. In 1950 my father was discharged from the army, where he had served for the second time since 1946, as a reservist officer. He tried to rebuild the company with Evangelos Gigilinis, under the company name IOANNIS N. SKOURKEAS – EVANGELOS GIGILINIS, but he did not succeed. The damage was too great. As a result, the firm closed down for good at the end of the 1960s. However, with the support provided to him by the olive groves and land property of my mother, Erietta Skourkea of the Chatzigiannakis family, he managed to repay the greater part of the liabilities which had been incurred by mismanagement during the time he was absent, away on service in the army.
Dimitris I. Skourkeas
